De mystieke leer van de Andes wortelt in een duizenden jaren oude traditie, die zijn hoogtepunt had in het incarijk. Het was de vader van Juan Nunez (de leermeester van Elizabeth Jenkins) die 50 jaar geleden als antropoloog kennis maakte met de Q'eros, een klein volk dat hoog in de Andes leeft en ontdekte dat zij de afstammelingen zijn van de inca’s. De spirituele kennis was niet uitgestorven, maar had 500 jaar onderdrukking overleefd door mondelinge overlevering van meester op volgeling ver uit het zicht van de “beschaafde” wereld. Deze fascinerende spirituele traditie leert je hoe je een wederzijdse verbinding aangaat met de Kausay Pacha; de wereld van levende energieën. Zo zien de Inca's de wereld: alle materie heeft een stoffelijk en een energetisch aspect. Dat laatste bestaat uit een 'bel' die mensen, dieren, planten, maar ook gebouwen en steden omgeeft en doordringt. Die bel bestaat uit levende energie, in andere tradities prana, chi of ki genoemd. Die energie is voor ieder toegankelijk en manifesteert zich in verschillende gradaties van subtiliteit/lichtheid en grofheid/zwaarte. De Andes traditie is een heel open spiritueel systeem en kent geen dogma’s. Een traditatie die mij heel erg aanspreekt en ik met liefde uitdraag. 

Er geldt maar een wet: die van Ayni. Het betekent wederkerigheid; uitwisseling; geven en nemen. 

Ayni, het principe van wederkerigheid

In de Andes-traditie is Ayni het beginsel van een goede relatie. Ayni: de heilige wederkerigheid van geven en ontvangen. De Inca’s hadden hun politieke, sociale en mystieke stelsel gebaseerd op Ayni, waar hun wijze van voedsel- en arbeidsverdeling en hun landbouwsystemen een mooi voorbeeld van zijn.

Ayni gaat verder, want de heilige wederkerigheid gaat voorbij het menselijke. Ook met Pachamama, de Apu’s, de sterren, de bomen, de dieren en de zon hadden de Inca’s een voortdurende wederkerige uitwisseling van energie, want de mens en de natuur waren onafscheidelijk en stonden altijd in relatie met elkaar. Zo kan Ayni wel het hart van de Andes-traditie genoemd worden, het voortdurende wederkerig uitwisselen van energie, diensten en arbeid. Zelf benoem ik Ayni als ‘Play it forward’: het doorgeven van Sami en hierdoor de lichte Levende Energie in beweging houdend.

Nu nog steeds wordt Ayni toegepast in het dagelijks leven in de Andes: het samen delen is het basisprincipe om de eenheid van het leven te ervaren. Vandaag help ik mijn buren op het land en in ruil daarvoor doen zij iets voor mij. Ayni is het beginsel waar het gehele Universum uit is opgebouwd, zonder de heilige wederkerigheid ontstaat er geen leven en is er geen leven.

De Inca traditie kent geen goed of kwaad, positieve of negatieve energie. Er is alleen lichte ("sami") en zware (“hucha") energie. In workshops kan je leren hoe je zware energie die kunnen leiden tot ziekte, depressie en conflicten kunt transformeren, waarbij de zware energie afgevoerd wordt naar Pachamama voor wie dit volgens de Andestraditie juist voedsel en een geschenk is.

In het Quechua, een van de oorspronkelijke talen van de bewoners van de Andes, en de taal waarin de Inca kennis voortleeft onder de huidige indiaanse bevolking, bestaat geen los woord voor ‘wil’. Er is alleen een woord dat tegelijk ‘liefde’ en ‘wil’ betekent, omdat die twee begrippen in deze cultuur onlosmakelijk zijn: Munay. Wat je zou kunnen omschrijven als de ‘macht van het hart’ . De macht van het hart is de hoogst gewaardeerde menselijke kwaliteit in de Andes, gevolgd door Llank’ay, de macht van fysieke arbeid en realisatie, en pas daarna Yachay, de macht van - op ervaring gebaseerd - intellect. Een ander groot cultuurverschil - dat heel wonderlijk is gezien onze welvaart en de armoede van de Quechua-indianen - is dat de Andes indianen uitgaan van overvloed en gezamenlijke rijkdom. Er is een onuitputtelijke bron van energie. Dat staat haaks op ons ‘westers’ basisgevoel van schaarste, tekort en concurrentie.